Leer Waals

Bondjoû! Welkom bij Bondjoû!

Welkom bij deze verbeterde conversatiegids. We hebben gekozen voor een praktische aanpak om u te helpen snel de basis van een taal te leren. We raden u aan om te beginnen met het onthouden van praktische woorden en uitdrukkingen die u thuis elke dag kunt gebruiken en die van pas zullen komen als u zich wilt integreren in Wallonië. Het hardop oefenen van woordenschat - bijvoorbeeld getallen - is een goede oefening die je op elk moment van de dag kunt doen. Het helpt je te wennen aan de klank van de taal.

Waals: een historische taal voor humor en volkswijsheden

1. Geschiedenis en oorsprong van het Waals

Waals is een Romaanse taal die vooral gesproken wordt in Wallonië, de Franstalige regio in het zuiden van België. Het heeft een Latijnse oorsprong en is net als het Frans afgeleid van Gallo-Romance. In de loop der eeuwen heeft het Waals verschillende invloeden ondergaan, waaronder die van Germaanse en Keltische talen en lokale dialecten. De Waalse taal is sterk beïnvloed door de geschiedenis van België, waar de cultuur een heerlijke mix is van tradities en buitenlandse invloeden. Dus, ben je klaar voor een taalkundige en humoristische reis door de fijne kneepjes van de Waalse taal?

2. Huidige situatie en kenmerken van het Waals

De Waalse taal wordt gekenmerkt door een grote dialectverscheidenheid, met regionale variaties die soms vrij uitgesproken zijn.
Deze variaties zijn gegroepeerd rond vier hoofdgebieden: westelijk Waals (Carolorégien), centraal Waals (Namurois), oostelijk Waals (Liège) en zuidelijk Waals (prov. de Luxembourg).
Wees dus niet verbaasd als je Waalse sprekers zich van stad tot stad anders hoort uitdrukken - dat is gewoon de charme van het Waals aan het werk! !

Walloon onderscheidt zich ook door zijn aparte uitspraak en specifieke woordenschat, waardoor het een taal op zich is. Het staat bekend om zijn zangerige accent en zinsbouw, die soms vreemd kan overkomen voor mensen die het niet kennen. sprekers van het Frans. Toch heeft het Waals veel aspecten van het Latijn behouden, waardoor het een vertrouwde taal is voor liefhebbers van Romaanse talen. Geen paniek dus, het is nooit te laat om Waals en zijn subtiliteiten te leren!

3. Waals en humor: een onafscheidelijk duo

Waals wordt vaak geassocieerd met humor en gezelligheid. Inderdaad, de Waalse taal heeft talrijke auteurs, komieken en humoristen voortgebracht die gebruik hebben gemaakt van zijn eigenzinnige, pittoreske kant. Van café-theatershows tot onemanshows, liedjesschrijvers en dichters, de Waalse taal is altijd een vruchtbare bodem geweest voor het uiten van humor en spot.

De Waalse taal wordt ook gebruikt in veel populaire uitdrukkingen en spreekwoorden, die de wijsheid en humor van de mensen in Wallonië weerspiegelen. Dus als je de Waalse humor volledig wilt begrijpen en waarderen, is het tijd om jezelf onder te dompelen in deze veelzijdige taal. Immers, zoals het Waalse spreekwoord zegt:"Creûre, c'èst dèdjà k'mincî" (geloven is al beginnen). En, als bewijs van de finesse van deze taal, kun je ook deze variant tegenkomen:"Cwèrî, c'èst dèdjà k'mincî"(zoeken is al beginnen).

Waarom vandaag Waals spreken?

Waals is geen museumtaal: de sprekers variëren van Luik tot de VS!

Waals wordt voornamelijk gesproken in Luxemburg (met uitzondering van de provincies Gaume en Aarlen), Namen, Luik, Waals-Brabant en Charleroi, evenals in het oosten van Henegouwen. Het dialect wordt ook in Frankrijk gesproken, vooral in de Ardennen.

En hoewel het misschien verrassend lijkt, wordt de langue d'oïl ook gesproken in Green Bay en Wisconsin, in de Verenigde Staten. En dat al sinds de 19e eeuw!

Hoe kan ik mijn uitspraak goed krijgen?

Met Unified Walloon, een gemeenschappelijk schrijfsysteem tussen de bovengenoemde talen, worden alle Waalse woorden op dezelfde manier geschreven. Hun uitspraak verschilt van regio tot regio. Dit spellingsysteem is echter niet het systeem die we hier hebben gekozen, omdat het niet overeenkomt met de werkelijke praktijk van Waalse sprekers, die vaak in de war raken door de herschikking.

Het orthografisch systeem dat hier gebruikt wordt is het Feller systeem.
Het is gebaseerd op fonetische en analoge kenmerken, die lezen en schrijven mogelijk maken zonder de noodzaak van langdurige grafische training.

Belangrijke kenmerken zijn het gebruik van het accent circumflex om de verlenging van klanken aan te geven, het gebruik van de "minuut" (') om de uitspraak van een letter aan het einde van een woord aan te geven (bijv. li nut' - nacht, of li song' - bloed), en de eliminatie van alle medeklinker verdubbelingen die niet uitgesproken worden (bijv. een dubbele n wordt gehandhaafd om nasalisatie aan te geven - ( annêye, saminne ).

Er moet op gelet worden dat klanken met het accent circumflex verlengd worden, en niet de andere, om verwarring van betekenis te voorkomen (zie uitleg in Alphabet wallon, met het voorbeeld messe / mêsse).

Je moet ook opletten dat je letters die om grammaticale redenen aanwezig zijn (-s voor meervouden, bijvoorbeeld) niet uitspreekt, en alleen die met een minuut.

Ten slotte moet je voorzichtig zijn met het herhalen van medeklinkers die de uitspraak veranderen.

Ten slotte wordt de h systematisch uitgeademd, en dit is een belangrijk kenmerk dat helpt bij een correcte uitspraak. Bijvoorbeeld: ouh (deur), pèhon (vis). Als het niet uitgesproken wordt, wordt het niet geschreven (bijvoorbeeld: l'eûre - het uur).

Het Waalse alfabet

De langue d'oïl gebruikt hetzelfde alfabet als het Frans.

Bovendien worden de letters hetzelfde uitgesproken, met uitzondering van de "w" en de "y". De eerste heet wé in plaats van "dubbele V". En de tweede heet jod. Daarnaast heeft het Waalse alfabet nog een bijzonderheid: de ronde kop wordt alleen gebruikt boven de letter "a" (å). Bijvoorbeeld: Årdene.

Bovendien geeft het accent circonflexe boven klinkers de lengte van de uitspraak van woorden weer; tegelijkertijd maakt het onderscheid tussen twee homoniemen mogelijk. Voorbeelden: messe (massa) en mêsse (een meester).

Merk op dat de x niet bestaat en altijd vervangen wordt door -ks- of -gz-. Dit is wat het onderscheidt van de herschikking, die het gebruikt om de uitspraak van een open h te markeren, bijvoorbeeld (en moeilijkheden introduceert voor de lezer in de spelling ervan).